BIỂU HIỆN CỦA TRẺ BỊ XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA

Xuất huyết tiêu hóa là xuất huyết xảy ra ở bất cứ vị trí nào của đường tiêu hóa. Biểu hiện của trẻ bị xuất huyết tiêu hóa hay gặp nhất là nôn máu, đại tiện máu đen hay đại tiện phân có máu. Do đó, muốn xác định có xuất huyết tiêu hóa không cần xem kỹ chất nôn và phân.

Các biểu hiện của trẻ bị xuất huyết tiêu hóa chính:

1. Biểu hiện nôn ra máu : là biểu hiện của xuất huyết đường tiêu hóa trên, từ hầu họng tới góc Treitz. Được xác định khi trong chất nôn có máu loãng, máu đỏ tươi, máu đen hay máu cục.

Cần loại trừ các trường hợp sau :

• Trẻ nuốt máu chảy từ mũi, miệng, lợi chân răng vào dạ dày rồi nôn ra.
• Trẻ sơ sinh nuốt phải máu mẹ trong quá trình chuyển dạ rồi nôn ra sau sinh.
• Trẻ nôn ra thức ăn, thuốc có màu giống màu máu.
• Phân biệt với khái huyết : ho tái diễn có máu. Máu không lẫn thức ăn, máu đỏ tươi, có bọt.

2. Đại tiện máu đen (melena) : là chảy máu từ hầu họng tới đại tràng. Phân màu nâu sẫm, màu bã cà phê, hay đen như mồ hóng, hắc ín. Nếu đại tiện máu đen kèm theo nôn máu thì chắc chắn có xuất huyết đường tiêu hóa trên.

Cần phân biệt với trường hợp uống hợp chất có bismuth, điều trị bổ sung sắt, than hoạt, rau bina, phân có màu nâu đen tự nhiên.

3. Đại tiện phân có máu (hematochezia) : là biểu hiện của chảy máu đường tiêu hóa dưới. Điển hình là từ đại tràng. Phân có dây màu đỏ là chảy máu ở trực tràng hoặc hậu môn.

Phân biệt với phân khi uống đồ uống không carbonat, hoặc ăn gelatin có màu, cây củ cải đường, quả đào, cũng như uống kháng sinh có màu đỏ.

Một số trường hợp chảy máu âm đạo hoặc đái máu cũng góp phần gây hiểu lầm là phân có máu ở trẻ em.

4. Chảy máu tiêu hóa không nhìn thấy (occult gastrointestinal bleeding) : là tình trạng chảy máu ít, từ từ, không làm thay đổi màu sắc phân. Song nếu kéo dài sẽ gây thiếu máu thiếu sắt.

5.  Các biểu hiện của trẻ bị xuất huyết tiêu hóa khác:

Các biểu hiện này phụ thuộc vào nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa được trình bày bên dưới.

+ Hoa mắt, chóng mặt, lo sợ.

+ Mệt lịm, có khi vật vã.

+ Thở nhanh, vã mồ hôi.

+ Đái ít, có khi vô niệu.

Nếu nặng có thể có sốc

– Tình trạng lơ mơ, lạnh  các đầu chi, vã mồ hôi.

– Mạch nhanh, nhỏ khó bắt, huyết áp tụt dưới 80 mmHg.

Nguyên nhân cho những biểu hiện của trẻ bị xuất huyết tiêu hóa:

Có rất nhiều nguyên nhân cho những biểu hiện của trẻ bị xuất huyết tiêu hóa nói trên. Có thể phân nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa theo vị trí như sau :

Xuất huyết tiêu hóa trên :

• Viêm thực quản
• Dãn tĩnh mạc thực quản
• Loét dạ dày
• Loét tá tràng
• Viêm dạ dày
• Chảy máu đường mật
• Dị vật
• Uống phải chất ăn mòn
• Hội chứng Mellory – Weiss

Xuất huyết tiêu hóa trên và dưới

• Bệnh xuất huyết sơ sinh
• U mạch máu
• Dị dạng động tĩnh mạch
• U
• Osler – weber – rendu.
• Xuất huyết tiêu hóa dưới
• Viêm dạ dày – ruột
• Lồng ruột
• Xoắn ruột
• Viêm đại tràng ưa eosin
• Túi thừa Meckel
• Viêm ruột hoại tử
• Polyp ruột
• Dị ứng protein sữa
• Quá sản hạt Lympho
• Viêm đại tràng màng giả
• Hội chứng tan máu, ure huyết
• Nứt hậu môn

Mong rằng sau khi đã biết được những biểu hiện của trẻ bị xuất huyết tiêu hóa, các bậc phụ huynh sẽ chủ động hơn trong việc theo dõi những bất thường về đường tiêu hóa ở bé.