ĐIỀU TRỊ XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA VÀ CHẨN ĐOÁN

Điều trị xuất huyết tiêu hóa cần đảm bảo nguyên tắc: Phục hồi lại lượng máu đã mất và hồi sức cho bệnh nhân – Cầm máu – Xử trí các nguyên nhân gây ra xuất huyết tiêu hóa để tránh tái phát…

I. Chuẩn đoán nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa:

Chuẩn đoán nguyên nhân góp phần tích cực cho việc điều trị xuất huyết tiêu hóa triệt để. Đồng thời giúp bệnh nhân phòng bệnh.

Nguyên nhân chia thành 2 nhóm chính: Xuất huyết tiêu hóa do chính tổn thương ở hệ thống tiêu hóa và xuất huyết tiêu hóa là biểu hiện của bệnh toàn thân.

* Xuất huyết tiêu hóa do tổn thương ở hệ tiêu hóa:

– Tổn thương ở miệng, lợi

– Tổn thương thực quản: Viêm thực quản cấp, vỡ vòng nối tĩnh mạch cửa chủ.

– Tổn thương dạ dày: Hội chứng Mallory – Weiss, viêm trợt dạ dày chảy máu ồ ạt, loét dạ dày, ung thư dạ dày.

– Tổn thương đường mật.

* Xuất huyết tiêu hóa là biểu hiện của các tổn thương ngoài đường tiêu hóa:

– Tổn thương do dùng thuốc: Sau khi uống Aspirin, thuốc giảm đau,…

– Viêm thành mạch dị ứng: Hội chứng Scholein – Henoch thể bụng.

– Sau Stress hoặc choáng váng nặng.

– Bệnh máu: Bệnh bạch cầu cấp – mạn, bệnh suy tủy xương,…

II. Điều trị xuất huyết tiêu hóa

1. Nguyên tắc chung điều trị xuất huyết tiêu hóa

Trong điều trị xuất huyết tiêu hóa cần đảm bảo các nguyên tắc:

– Phục hồi lại lượng máu đã mất và hồi sức cho bệnh nhân.

– Cầm máu

– Xử trí các nguyên nhân gây ra xuất huyết tiêu hóa để tránh tái phát.

2. Điều trị xuất huyết tiêu hóa bằng nội khoa

a, Xử trí xuất huyết tiêu hóa tại tuyến cơ sở

* Có chảy máu nhẹ hoặc nghi ngờ bị xuất huyết tiêu hóa:

– Chuyển đến bệnh viện là tốt nhất.

– Nếu không có điều kiện thì nên nằm nghỉ ngơi rồi theo dõi thêm.

* Chảy máu vừa và nặng:

– Nằm đầu thấp, bất động trên giường.

– Truyền dịch và chuyển đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

b, Điều trị xuất huyết tiêu hóa tại bệnh viện:

* Chảy máu nhẹ:

– Nằm nghỉ ngơi tại giường, ăn nhẹ.

– Theo dõi về lâm sàng và các xét nghiệm hàng ngày.

– Tìm máu trong phân.

* Chảy máu vừa và nặng:

– Nằm thấp đầu

– Truyền dịch: Các dung dịch truyền: Tốt nhất là Dextran, hoặc thay thế bằng NaCl 0,9%; Glucose 5 – 10%.

– Truyền máu: Tùy theo mức độ mất máu, tối thiểu phải đảm bảo hồng cầu > 2 triệu/mm³, bệnh nhân hết rối loạn ý thức.

– Thuốc cầm máu: Transamin, tinh chất thùy sau tuyến yên…

– Đặt ống thông dạ dày để theo dõi chảy máu

– Hồi sức, chống sốc nếu có.

– Thở oxy nếu có khó thở.

– Chế độ ăn: Ăn những món ăn mềm, lỏng, nhẹ.

** Điều trị xuất huyết tiêu hóa từ nguyên nhân:

Tùy từng nguyên nhân cụ thể mà có cách điều trị xuất huyết tiêu hóa như sau:

– Do loét dạ dày – tá tràng:

+ Cimetidin 1000mg truyền hoặc tiêm tĩnh mạch 4-5 lần/ngày.

Hoặc Losec 20mg tiêm hoặc truyền tĩnh mạch 2 – 3 ngày, sau đó dùng đường uống.

+ Điều trị xuất huyết tiêu hóa qua nội soi: Tiêm cầm máu bằng Adrenalin 1/10000.

Tiêm xơ ổ loét bằng Polidocanol; kẹp cầm máu bằng kim loại; chiếu Laser.

+ Nếu điều trị nội khoa không có kết quả thì can thiệp bằng phẫu thuật.

– Ung thư dạ dày: Tiêm cầm máu tại chỗ.

– Polyp dạ dày: Cắt bằng điện.

– Do giãn, vỡ tĩnh mạch thực quản:

+ Đặt bóng ép Sengstaken, sonde Blacker – More.

+ Điều trị qua nội soi: Tiêm xơ, tiêm đông, thắt bằng vòng cao su.

+ Truyền Vasopresin, Stimalin làm giảm áp lực tĩnh mạch cửa.

+ Điều trị dự phòng hôn mê gan.

3. Điều trị xuất huyết tiêu hóa bằng ngoại khoa

Điều trị ngoại khoa cho xuất huyết tiêu hóa chỉ định dùng cho các trường hợp:

– Chảy máu nặng mà không có máu hoặc các chế phẩm thay thế máu.

– Nội soi thấy máu phụt thành tia mà không có kẹp cầm máu.

– Điều trị nội tích cực, đúng cách mà sau 24h máu vẫn còn tiếp tục chảy.

– Tiền sử bị chảy máu nhiều lần.

4. Chăm sóc bệnh nhân trong quá trình điều trị xuất huyết tiêu hóa

– Khi đang chảy máu:

+ Chế độ ăn lỏng như nước cháo, sữa, nước thịt, nước hoa quả.

Ăn thành nhiều bữa ăn nhẹ, không nên để bệnh nhân bị đói

+ Tránh dùng các thuốc chống viêm non corticoid, steroid, thuốc chống đông máu.

+ Theo dõi nôn máu, đi ngoài ra máu: về khối lượng, tính chất.

+ Theo dõi huyết áp, mạch, tình trạng tri giác của người bệnh.

+ Đo huyết áp tĩnh mạch trung tâm.

+ Làm các xét nghiệm máu.

– Khi ngừng chảy máu:

+ Theo dõi, phòng xuất huyết trở lại.

+ Chế độ ăn: Thức ăn đặc dần trở lại.

– Dự phòng xuất huyết tiêu hóa:

+ Điều trị tốt các nguyên nhân

+ Tránh căng thẳng thần kinh.

+ Kiêng sử dụng rượu, thuốc lá,..

+ Không lạm dụng các thuốc chống đau, giảm viêm.